Zsi ZsimQ lMdMsigi KuN_naIcasiqnq BarYki gntN_tagi mruMda siba Amsuq cqbgi krM_ba hQno?nakL AmaroMdna ArtikL nq:21,knstut_wensnel fN_damenteL raIts AmroMdna ArM forses spiseL pwar AQ_Q1958,ZQ_libdi BarY srkargi krM_ba miYyeq mKadno?lMdMsigi KuN_naIcasiqna TwaI KubaQ_ta haP_tuna coqTorQ_libsigi wahNToQ BarYki laIriQ hErba,miYyeq saNba,lEZaQ_loN Kqlba kyana Uba ZMd_ra/Kqd_ra?
lMdMsida hiqna hiqna hiqbgi hQ maqK_raba,nupija AoIbasiqgi IjY teMsinrQ_lba funiqba mtMda fuba-haYpa,mraL kya TqjiNbibgi cYnbi Zsigi maleMgi krM_ba cYNna paTaPna yabge?maleMgi wayeLcena miAoIbgi hQpu AduQ_ki mtiQ Awaqba TaQ_ta TaH_gYtuna sdaM huseN faUba wayeL cYTari|
Aduba laIbQ Tibdi manipurguM_ba niqtM_na lEjrM_ba lMdm Asida kraM caAoba BarYki sasNna nMduna tiLhNKraba tuqda Zsidi lMdaMsida nYtba miyeq kyamruM_na lMdMsida tMTirba sadgi faU toL_lba mAoqgi ArM forses spiseL pwar AQ_Q1958kuM_ba koloniyeL AQ_t kya tMjiNbiduna jati Asibu iNKYpa ZMdnaba laLloq kya tObta nYtna kbo Belibu kriguM_ba srt Amta yaUdna mayeNmar srkarda KudoL AoIna piKi|
msira AEKoIna BarY srkarga tinrubgi leMjniqZaI|
Aduga AmaroMdsu lamdMsigi ArTaniti,rajniti,lEZaQloN puM_namQ gnNt_rada miKa poN_niqZaIgi mcaQ Amata lEte,luribdi lMdMsida msQ ToQpa poYsQ AmYta BarY srkarna TMba paMde, KudaMdi :-manipurguMba msagi lEZaQ_loN lEjba,naY cYnbi loN,msagi puwari lEjba lMdM Amddi yaM_na Awaqba TaQ_ta TMgdbgi mhuYta,Amuba koliniyeL lo kya TMjiNbirga japaN srkarna lMdamsida Anisuba laNjaUda lEKid_raba mpa mpa-mpusiqbu niqsijba AoIna lMdMsida Ana laIyeqsq Amatq kYcge haIbda Ayaba piKidba Asina cM_lba KudMni,mrmdi BarYsrkana Ana laIyeqsq Adu sannba seNfM lEte haIbgi wafM Amta yaUde,mrmdi cqgdba seNfM,meNpawar,meciN puM_namQ BarY srkarna puToQkdba nYte| AsiguM_lba puQcel piQpa mToq huQ_tba TOAoq UYlQ_liba Asi krM_ba miYyeq Amagi mKadno?
Zsigi caUKYlba mtMsida b_ris srkarna BarY mcasiqda yeqKiba miYyeqda seMKiba koloniyeL losiq Zsigi maleda K_waIdgi cauba gntNt_ra cYpa lEbaQ_ni muQcriba BarYna krigi cMjrba laMdMsigi Kunacasiqda noqma kaqdna lMdMsibu ZaQ-senbni hayba BarY laNmina noqma kaqdna miAoI-minE cyTarQpda Kaqba warba KoIsaUnrba kuNnaIcasiqna KoIsaUnba HOrQKibni| hiqbgi mmaL yaUrQt_raba niqtM_na mroMdoM lePcbda warQlba mtMsiddi Amdi hyumeN raitki wahN_ToQ let_raba lMdMsida krM_ba mKLgi AIqba smaj Amano AmuQ laQkdOriba,lanmigi maToq huQ_taba TOAoq kyana AEKoIbu krMna ZaQkdOriba,sekuritigi lMcY naIdba TOAoq kyana hena hena KoIsaUnba poQhNnbgi macaQ AoIhLli|
lMdMsida hOgYlQ_liba KunaIcasida tqda lEtadba fibM ceTeqsi krM_na krM_ba waKLno laQ_kdge,puM_namQsigi AcOba mrmdi srkargi AsoIba Aceqba kyana hyumeN raItki fjrba nuqgi wahNToQ yaUhLlQ_tabdgini| Adudi hyumeN raItna kri haIri"-AEKoIgi mpaL naId_rabapuN_sigi mmL,mKL-mKa kyagi mroMdoM lePcb mniqtM_basiq,cYna kaqloNsiq Amdi miAOIba Amna msagi mTO tOduna miAoIba Amsuq AtE KuN_naIda piribatbQ TOrMsiq Amdi mteba Kqne| -mrM Asina miAoIba Amgi puNsi,hQsiq Amdi lN-TuMsiqbu,maleMgi AoIba miyaM_na mtM mtMgi AoIna IN_dna,kriguM_ba safu' Amna heQ_ta maqhNba,mYpa Amdi ZaQ_taba haybsi miAoIba Ama AoIbgi mmL Kqdbni haygni|
mtaq Asida miAoIbgi hQsi,lN-TuMsiqbu mYpa nM_fuda lOba nYtaga AoYpa nEba tOriba Kudiq cYna-kaqloN_da yaAodba,IN_dba Amdi mayoQ_ta lEba miAoI kaqluP_ni hayna lOgni| mrM Aduna kriguM_ba safu Amda ciqgi/tMgi lMsiqda hayriba safunaIba TOAoqsiq tOdnbsiqbu miyaM_na yanrba cYna-kaqloN niqTina INba/IkaIKuM_naba/lEbaQ mca taba miAoI kaqluP/cYna-kaqlon ZaQpa miAoIsiqni hayna maleM_na lOgni| mtaq Asida BarYki sqbiDaNgi fibaLnuqda Iri:-knaguM_ba AmYta,AaIN_na piriba Amdi lOKYliba kaqloNsiqdgi naTErga,mpuN_si maqhNba/msagi mniq tM_ba mYpa tOroIdbani(ArtikL:21) AsiguM_ba kya Asi Iduna lEjrgsu lMdMsida cMjrba nupija kya ArM forses spiseL pwar AQ_Q1958 Amdi tMTirba AQ_t kya lMdmsida TmjiNbiduna KunaIcasiqgi puN_si mhiqda cmM_nhNba nYtna tqdu lEtadba/laN_na lMjiqhN_nbgi mcaQ kya TMjiNbirba tuqda laNna lMjiqlibsi knano hayba cmM_nba poQpda nYtna peNd_rba p_raja kyana wakYfM KZdna kQZaUnhL_li,msimQ_na maleM miyaMda taIbq miAoIbgi hQpu ZaQ seL_li haIbda yagd_ra?msira BarY sqbiDaNgi ArtikL:21?
KYnaribdi-knaguM_ba miAoI AmYta,AIgi cP-caba kaqloNsi yaAodna mpuN_si maqhNba,mniq tM_ba fqhN_dba nYt_raga lN-TuM mYpa tOroIdbni(biL Aof taIt,AemeN_dmeN_t10,5suba AemeN_dmeN_t ,AmerikaN sqbiDaN) nsu pL_li|
AmerikaN srkarndi sqbiDagi wafM puM_na mQ mtM puM_na mQ_ta ZaQ seN_duna TMI mrM Adunsuni sdam huseNbu lanfa AoIrbsu wayeL bicar cYTriba,Adubu BarY srkardi sqbiDangi wafM puM_namQ mtM puM_bda ZaQ_te masi msimQ_na lMdmsida KuNdariba P_rajasiqndi kMdOna ZaQkdOriba,Amadi msagi cYnabibu TugaIba/ZaQ_taba sasN Asibu malem_na fjE krM_na TagYngYnba mEbu fina kuPsiNduna TM_ba yaroIAduga miAoIbgi hQsiq nEnba tarbdi,K_waIdgi mpuM AoIribsi miAoIba Amgi pOQpdgi lOInrQ_lba msagi AoIba hiqjnbgi hQ Aduni,mrm Asina AsiguM_ba hQ Asi knaguM_ba miAoI nYtaga safu Amna heQ_ta maqhNba nYtaga nMTYpa tOroIdbni,AEKoIna msibu IkaI KuM_nagdbni/kriguM_ba msibu IkaI KuM_nadba haybsi IN_trnesneL kort Aof justis pu TaAoIdbani haybsi p_riTibigi miyaM_na lOgni|
AIN haybsi KunaIgidmQ_ta seM_bni,KuN_naI Aduga canrQT_rabdi seMdoQpa/lOToQpa/mutYpa yaI,Aduga AINgi mtuqIN_na miAoIba Amgi hQ/lN-TuM/puN_sibu maqhNba/mYpgi wafm AmYta pide| Aduba Zsigi lEZaQ loIsq mpundi AhuM ToQpgi mnuqda tH_KaIdi miAOIbgi fqfM ToQpa hQpu fqhNde| AIN seMdoQ_nbgi hQlEribna miya hOduna KolaU laUba taI,ApuNba miyaMgi IhO haybsi Is_worgi sQ_loN_ni|
IU:AeN:AO:,diseM_br9,1975,jenareL AoseMb_li wareP3452(30) na -miAoIba Amta nuqsi hEtna tMTina tOba /AoYpa/minuqsi letna hNTna tOba/cEraQpiba tOroIdbni- IU:AeN: cartr, ArtikL(55) da pL_li-maleMgi AoIna miAOIbgi hQsiq Amdi mru AoIba mniq tM_bbu IkaI KuM_nagdbni Amdi yeqsiNbigdbni-|
IUniBrseL dek_laresN Aof h_yumen rait ArtikL (5)/loInna IN_trnesneL kordeneN_t AoN sibil AoN_d poLtikeL raitki ArtikL (7) da haIri-knaguMba miAoI AmYta nuqsi hEtna tMTina tOba NYt_raga cEraQ piba tOroIdbni| Adubu BarY srkarna msiguM_lba maleNgi cYna kaqloN kya Asibu ZaQt_rabanina BarY srkar Asi terorijM cYpa /terorijMgi niqTOni haybda haymNba ToQ_loI|
miAoIbgi hQ KoqgaUnba haybasi hirM kyada KoqgoInba yaI:1) KuN_naIgi lEnba mari,3)miAoIbga lEnba mar,3) lEZaQ_loNga lEnba AoIba mrisiqda mniq tM_ba fqhN_dba
Asinciqbni|
MTQ_ta pL_libsiq AsimQ miAOIba Amna heQ hiqlibamKE loInduna lErgdba fqfM ToQpa hQ_ni|
Aduga miAoIba KudiqmQ Iniq IKa-tM_na hiqba paMI,msagi poQpdgi loInrQ_lba miAoIbgi hQsiqbu mmuY tana KHdba,msagita AoIjba Tiba miAoI kyamquM msagi mKada mniqtM_ba mYlga tM_ba paM_bdgini hayna lOba yaI|
AroIbda :Iniq-IKa tM_ba haybsi AEgi poQpdgi piTorQ_lba hQ_ni,msi knaguM_ba AmYtna muNba Amdi mYpa yaroI msi AEhaq_na soIdna fqgdbni|
Aduna maleM kaqluP KudiqpuMbna miAoIbgi niqtM_na lEjnbgi hQ maleM puM_bna yanrba mAoqda cYNnba mtM puM_bda hoYnbna puM_namQ_ki yaIfa TOraq AcOba muQ_naba kyadgi maleMgi wayeL bicar cYTarQ_tuna Awaba tanngni|
Gunachandra Kakchinmgtabam contributes regularly to e-pao.net
You can email the writer at [email protected]
This article was webcasted on 01st April 2005.
|